1. Jeevan Sharma
Here are some information which could enrich the profile of Jeevan Sharma .
Biography of Jeevan Sharma :
#JeevanSharma (8th April 1960)
Let us introduce Jeevan Sharma so that everyone could develop a sense of understanding about the personality as a potential people’s cultural movement in Nepal as well as throughout the world .
Jeevan Sharma (March 8 1960 ) is an Nepali singer, song writer and poet . The term Jeevan means life and Sharma means pleasure . He was born in a middle-class Acharya family of Brahman community in a remote village called Pahi . The village Pahi is situated at ward number 10 of Jaimini municipality in Baglung district , Nepal.
Affinity towards the poor :
Affinity for the poor was developed deeply in his heart from his childhood . This made him singing for decades in favor of haves not and working class . Known as the people’s singer Jeevan Sharma is widely regarded as one of the most significant cultural figures of the proletarian class and one of the greatest propagandists among suppressed people throughout the world . He is also known for his philanthropy, charitable for the poor and simple lifestyle . He witnessed poverty, hunger, disease, exploitation and suppression among the majority people in the society . Then he decided to fight the mischievous and piteous condition of the people. He chose singing as the powerful cultural weapon for this purpose .
During adolescence and throughout his life Jeevan sharma was passionate about poetry, song writing, drama, singing and journalism . Jeevan’s contributions to music, lyrics, drama and poem along with his popular as well as publicized personal life, made him a global figure in people’s literary works since 1974 . Because of distinctive vocal and song writing he is widely considered on of the pioneers of people’s song .
#JeevanSharma started singing in Nepal’s western mountains of Baglung district at the age of fourteen . He used to sing the songs of poor who were consistently exploited by upper class . During those days He was underground activist against the absolute regime of monarchy in Nepal . He raised awareness among the people with his popular national as well as people’s songs . Learnt to play a number of musical instruments, he composed several music and developed high reputation in music at first in the local level and gradually at national and international level . He did well to develop a sense of class conscious in the grass route level . He spent countless hours in social activities and music performances .
As jeevan sharma left the village and came to Kathmandu where he got many chances to join the cultural programs . Jeevan Sharma joined Engineering college at Pulchowk but he realized that it would be better for spending more time studying books on social science and philosophy and in practicing music. As a result, after successfully completing one and half year of the college course in Electrical Engineering, he switched to social studies and singing songs full time. He studied English literature, philosophy and anthropology in colleges and University and completed Masters Degree in anthropology from Tribhuban University, Nepal.
During his career as a student, he was an ardent student activist. He developed many songs that adhered to issues of social justice and social change. Gradually the entire activist community in Nepal started looking forward to his contributions to society through music. As a result, he abandoned an offer of admission and scholarship in a PhD program in sociology and devoted a full time career in music. since there was no music school in Nepal which could offer him higher studies, could not advance his career in Nepal .
Over years, he has devoted his life for social transformation and his contributions primarily came through art. During this course, he has published more than 1500 songs and continued making his living through music with a pseudo name of Jeevan Sharma. He writes lyrics, composes music and uses his own vocal in most of these songs. However, his songs are among the most popular ones in Nepal and contributions of his music made in raising the social awareness in Nepal over the last four decades. Similarly, he has traveled every corner of Nepal every major cities of India and several cities of overseas during his journey to carry the people’s music to people. The most profound gain he has made in this process is the depth of understanding and intensity of connection made with people of various ethnic communities , nationalities, religions and cultures in Nepal, India and abroad .
at Tribhuvan University
The entire life of jeevan sharma has been devoted for raising the consciousness among marginalized people . He founded Raktim Cultural movement in 2043 B.S. He established it among the Nepalese people as well as throughout the world. Now Sharma is continuing his carrier on his path of singing people’s songs. He is publishing a magazine called Ratolaltin ratolaltin.com as a proletarian cultural magazine .
The birth place of Jeevan Sharma :
Jeevan Sharma was born in a remote village called Pahi . The village Pahi is situated at ward number 10 of Jaimini municipality in Baglung district , Nepal.
https://goo.gl/maps/MURNV5ons1U14yA99
Interview of Jeevan Sharma :
जनताका गायक : जीवन शर्मा
दिनेश गौतम
काठमाडाैं, २० भदौ
बागलुङको सानो पाइगाउँको एउटा सम्पन्न परिवार । बुबा दुईवटा घोडा फेरीफेरी चढ्थे । गोठ गाईभैँसीले भरिभराउ थिए । घाँस काट्न मान्छे राखिएका थिए । खेतमा ६० मुरी धान फल्थ्यो, बारीमा उत्तिकै मकै–कोदो ।
गाउँको हुनेखाने परिवारमा जन्मे हुर्केका जीवन शर्माको परिचय भने गरिबको गायक बन्न पुग्यो ।
बाल्यकाल सुखमै बित्यो । उमेर बढ्दै जाँदा भने उनको परिवार अनेक समस्यामा जेलिँदै गयो । जीवन कहाँ एउटै गतिमा चल्छ र ? तीव्र गतिमा घोडा कुदाउने उनका बुबाको गतिलाई विभिन्न मुद्दा मामिलाले रोक्यो ।
‘कहिले बुबाले अरुलाई मुद्दा हाल्ने, कहिले अरुले बुबालाई । मुद्दा मामिलाको भूमरीमा फसेर घरजग्गा नै बेच्नुपर्यो,’ संघर्षका कथा पल्टाउँदै शर्मा सुनाउँछन्, ‘त्यत्रो ६० मुरी धान फल्ने खेत मुद्दामामिलाले घटेर एउटा गरो मात्र बाँकी रहयो । बाँकी रहेकाे सो खेतको उब्जनीबाट तीन महिना पनि खान पुग्दैनथ्यो ।’
गाउँको हुनेखाने परिवारका सदस्यहरू काम खोज्दै हिँड्नुपर्ने दिन आए । आर्थिक स्थिति बिग्रेपछि अनेक हुन्छ । दिनभर अरुको बारीमा काम गरेर कोदो ल्याएर पिसेर रोटी खाने दिन पनि भाेग्नुपर्याे उनले ।
‘काम गरेर फर्किंदै साँझ परेको हुन्थ्यो । कोदोको भुस फालेर पिस्दा रात पर्थ्याे । कहिलेकाँही त रोटी खाने बेला रातको १२ बज्थ्यो,’ उनी सम्झिन्छन् ।
उनीअघि तीन दाजु जन्मिएका थिए । तर उनले दाइहरूलाई देख्न पाएनन् । परिवार पुत्रवियोगमा पर्यो । आफ्नो सन्तान गुमाउँदा कुन आमाबाबुको मन नरोला र ?
एक जना दाइको भने उनलाई अलिअलि याद छ । बारीमा मकै गोड्दागोड्दै दाइको प्राण गयो । कारण भने उनले भेउ पाएनन् । पछि दुई दिदी, दुई बहिनी र उनी जन्मिए ।
दाइहरू गुमाउँदाको पीडाबोध गर्छन् उनी ।
उनका बुबाआमामा छोराछोरीलाई पढाउनुपर्छ भन्ने चेतना थियो । त्यसैले उनले पढ्न पाए । कक्षा ५ सम्म गाउँकै स्कुलमा पढ्ने अवसर पाए । निमावि पढ्न गाउँमा स्कुल थिएन ।
माध्यमिक विद्यालय टाढा भए पनि उनले कक्षा ६ मा भर्ना हुने अठोट लिए । स्कुल पुग्नै २ घण्टा हिँड्नुपर्थ्याे । दैनिक ४ घण्टा हिँडेर उनले २०३५ सालमा एसएलसीको फलामे ढोका पार गरे ।
‘तिनताका एसएलसी पास हुन हम्मे–हम्मे पर्थ्याे । तर म ७० प्रतिशत अंक ल्याएर एसएलसी उत्तीर्ण भएँ,’ पुलकित हुन्छन् शर्मा । पढाइमा अब्बल उनी उच्च शिक्षा लिन चाहन्थे । एसएलसीमा उत्कृष्ट नम्बर ल्याएपछि इन्जिनियर बन्ने सोँच बनाएर उनी सपनाको शहर काठमाडौं छिरे ।
बुबाले २ हजार रुपैयाँ दिएर उनलाई घरबाट काठमाडौं पढ्न पठाएका थिए । त्यही पैसाबाट उनले दुई वर्ष पुल्चोक कलेजमा इलेक्ट्रिकल इन्जिनियरिङ पढे ।
त्यसपछि ?
निरङ्कुश पञ्चायतका कारण गरिब जनताले सुखको सास फेर्न पाएका थिएनन् । तत्कालीन राज्यसत्ताको थिचोमिचोले उनलाई विद्रोही बनायो ।
भोक र प्यासमा छटपटिएका गरिब–मजदुरको दुःख र पसिना देखेर शर्माको मन पनि उद्वेलित हुन्थ्यो । पञ्चायतविरुद्ध २०३६ सालमा आन्दोलन सुरु भयो । उनी पनि साेही आन्दोलनको रापमा होमिए ।
अनि, उनको इन्जिनियर बन्ने सपना त्यहीँ छुट्यो ।
सानैदेखि उनी देशप्रति चासो राख्थे । जनता, नेपाल राष्ट्रको भूगोल, समाज, संस्कृति, पञ्चायती व्यवस्था, राजतन्त्र, गणतन्त्रबारेमा उनी स्कुल पढ्दादेखि छलफल र बहस गर्थे । एक ढंगको क्रान्तिकारी चेत उनमा थियो ।
‘अरु देशमा विकास भएको छ । नेपालमा किन भएन ? यस्ता प्रश्न मेराे मनमा आएर ठोकिन्थे । अनि देशलाई समृद्ध बनाउने सपना देख्थेँ’, उनी भन्छन् ।
साहित्यकार पारिजातको ठेगाना लिएर उनी काठमाडौं छिरेका थिए । काठमाडौं आएपछि पारिजात बस्ने ठाउँमा उनको आउजाउ बाक्लियो । त्यही क्रममा उनको भेट जनवादी गायक/गायिकासँग भयो ।
‘पारिजात दिदीकोमा कलाकार आउनेजाने गर्थे । दिदीकै घरमा वेदना परिवारसँग भेट भयो । वेदनामै संगठित भएर गाउन सुरु गरेको हुँ,’ उनी भन्छन्, ‘त्यसपछि निरङ्कुश पञ्चायतविरुद्ध गाउँगाउँ, बस्तीबस्तीमा गाउन सुरु गरियो ।’
पारिजातले पकाएर खुवाएको मकै–कोदोको ढिँडोको स्वाद पनि उनको स्मृतिमा ताजै छ ।
संगीतको यात्रा
पढाइ टुट्यो । त्यसपछि गाउँबस्ती, शहरमा जनवादी गीत गाउँदै हिँड्न थाले शर्मा । नेताको भाषणले भन्दा गीतले मान्छेलाई छिटो तान्थ्यो । जनताका गीतले भुइँमान्छेलाई नछुने कुरै भएन । उनका गीतले हजारौँलाई आन्दोलनकोे मोर्चामा सामेल गरायो । गीत गाउनुको उद्देश्य नै सामन्तको जालो च्यात्नु थियाे ।
त्यसपछि उनी तत्कालीन सरकारको तारो बन्न थाले । कहिले पक्राउ पर्थे, कहिले धरपकड र पक्राउ पूर्जी जारी गर्दै प्रहरी प्रशासनले दुःख दिन्थ्याे ।
स्थानीय प्रशासन र प्रहरीले दुःख दिन थालेपछि उनी भूमिगत भए । भूमिगत हुँदासमेत उनी गाउँबस्तीमा भेला गर्दै गीत गाउँथे ।
‘गाउँका मझेरी, बस्तीबस्ती, चौतारी र आँगनमा मान्छे भेला पार्थ्यौं । गीतसंगीतबाट जनतालाई राजनीतिक चेतना दिन्थ्यौँ । यसरी नै २०४७ सालसम्म भूमिगत भएर जनताको घरघरमा पुग्यौँ,’ उनी भन्छन् ।
उनी भूमिगत भएपछि उनलाई जसले देखाउँछ, त्यसलाई ५० हजार दिने भनेर प्रशासनले टाउकाेको मोल तोक्यो । त्यसले झन् धेरै जनताको साथ र माया पाएको उनी बताउँछन् । गरिब, किसान र मजदुरकै घरमा बस्थे, उनीहरूले नै गायक शर्मालाई जोगाए ।
गाउँलेको त्यो गुन सम्झिरहन्छन् । ‘मलाई कुनामा सुताएर छेउमा सुत्नुहुन्थ्यो । गाउँलेले नजोगाएको भएर उहिल्यै लास बनिसक्थेँ,’ उनी भन्छन् ।
रक्तिम सांस्कृतिक अभियान
‘गरिबका गीत गाउन भन्दै उनले २०४३ सालमा रक्तिम सांस्कृतिक अभियान सुरु गरेँ । गाउँका दूरदराजमा पुगेर गाउनका लागि एउटा टोली मिलेर रक्तिम संस्कृतिक अभियान खोल्यौँ । पूर्व–पश्चिम, मेची–महाकाली पुगेर गरिबका गीत गायौँ,’ रक्तिमप्रतिको माया प्रकट गर्दै शर्मा भन्छन्, ‘रक्तिमको सांगठनिक संरचना निर्माण गर्यौँ । केन्द्रीय र जिल्ला समिति निर्माण गरेर देशभर गाउन हिँड्यौँ ।’
त्यति माया गरेर हुर्काएको रक्तिम समूह छाडेर अहिले उनी स्वतन्त्र भएका छन् ।
जीवन शर्माले अहिलेसम्म २ हजारभन्दा धेरै गीत रेकर्ड गराएका छन् । दर्जनौँ गीतहरू लोकप्रिय छन् । तिनैले उनलाई जनताको गायक बनाए । रेकर्ड गराएका कतिपय गीत अहिले उनैसँग छैनन् ।
‘अहिलेसम्म २ हजार २२ सयवटा गीत रेकर्ड भएका छन्,’ उनी भन्छन्, ‘२०५५ सालमा सेनाले घरमा घेरा हालेर क्यासेट लिएर गए । क्यासेटकाे मास्टर पिस नै गायब भयो । रेकर्ड भएका कति गीत मसँगै छैनन् ।’
२०४६ चैतमा बहुदल आयो । तर पूर्ण रूपमा जनताको अधिकार स्थापित भएन । २०५२ फागुनपछि माओवादीले सशस्त्र विद्रोह सुरु गर्यो । त्यसपछि उनको टिमलाई गीत रेकर्ड गर्न कठिन भयो । दिउँसो रेकर्ड गर्ने स्थिति थिएन । रातिको समयमा लुकेर गीत रेकर्डिङ गर्नुपर्थ्याे ।
उनीहरू छाउनीको स्टुडियोमा रातभर गीत रेकर्ड गर्थे । प्रहरी प्रशासनका गतिविधि बढेकाले पक्राउ पर्ने खतरा पनि उत्तिकै थियो । एक दिनको घटना स्मरण गर्दैै भन्छन्, ‘बागलुङमा टेप रेकर्डरमा गाउँदै थियौँ । तल पुलिस आएर बाहिर निस्की भन्यो । अब के गर्ने ? भाग्नुको विकल्प थिएन । पुलिस तल थियो, हामी पछाडिको ढोकाबाट भागेर जंगलतिर गएर ज्यान जोगायौँ ।’
शर्माका गीत माओवादी विद्रोहसँग सम्बन्धित थिएनन् । तैपनि, तत्कालीन सरकारले क्यासेट बिक्री वितरण गर्न र गाउन रोक लगाएको थियो । गीतका क्यासेट बेच्ने व्यापारी र कम्पनीलाई कारबाही हुन्थ्यो ।
‘सेनाले म्युजिक नेपालमा गएर क्यासेटका मास्टर कपी लिएर गयो । पत्र काटेरै गीत बिक्री गरे पक्राउ गर्ने चेतावनी दियो,’ शर्मा भन्छन्, ‘हाम्रो क्यासेटलाई आतंककारी क्यासेट भन्थे ।’
कसरी जन्मन्छ त जनवादी गीत ?
‘मनभित्रको गहिराइमा भावना हुन्छ । त्यो छचल्किन्छ, उद्वेलित हुन्छ र ती भावना शब्द बनेर दिमागमा आएर हृदयको तलाउलाई तरङ्गित बनाउँछ । त्यही तरङ्गबाट उत्पन्न भावका झिल्काहरू नै गीत/सङ्गीत बन्छन् भन्छन् गायक शर्मा ।
चाहेको भए उनले राजनीतिक नियुक्ति पाउन सक्थे । तर उनलाई त्यो लोभ कहिल्यै जागेन । पसिना बगाउने, मिहेनत र परिश्रम गरेर खाने बानी परिसक्यो । भूमिगत हुँदा उनले जनताबाट सिकेको ज्ञान त्यही थियो ।
‘बाटोमा हिँड्ने, काम गर्ने श्रमिक, परिश्रम गर्ने र पसिना बगाउने ठूला हुन्,’ उनी भन्छन्, ‘पदमा रहेकाहरू भ्रष्टाचारमा फसेका छन् । त्यसैले पदभन्दा जनताको माया ठूलो हो भन्ने लाग्छ ।’
उनले वर्षौं गणतन्त्रका गीत गाए । तर, गणतन्त्र आइसकेपछि पनि जनताको जीवनस्तरमा खासै सुधार आएन । यो कुराले उनलाई पिरोलिरहन्छ ।
जनताको बलिदानबाट गणतन्त्र आएको छ । ढुक्कले बोल्न, आफ्नो विचार प्रकट गर्न पाइएको छ । तर जनताको दुःख पीडाकाे बादल भने हटेको छैन ।
‘म धेरै निराश भने छैन । हामीसँग गणतन्त्र छ, जनताले आफ्नो पक्षमा काम गर्ने सरकार छान्नेछन्,’ उनी आशावादी छन् ।
राज्यको चरित्र अझै पनि सामन्ती प्रकृतिको भएकाले जनवादी गीत/सङ्गीत ओझेलमा परेको उनी ठान्छन् । गणतन्त्रमा पनि जनवादी गीतले महत्त्व पाएका छैनन । अहिले कम्युनिस्ट पार्टीको सरकार छ । तर राज्ययन्त्र उनीहरूकै हातमा नभएझैँ लाग्छ उनलाई । अड्डा अदालत, सेना, प्रहरी, प्रशासनमा अझै पनि सामन्तवादी चरित्र छर्लङ्गै देखिन्छ ।
अनि जीवन नि !
जीवन संघर्षका अनेक पहाड छिचोल्दै यी जनताका गायक ६१ वर्षका भए । सादा जीवन उनको पहिचान बनेको छ । पढाइ पूरा गरेर इन्जिनियर भएको भए उनलाई धनसम्पत्तिको कमी हुँदैनथ्यो होला । काठमाडौं छिरेदेखि अहिलेसम्मै उनको डेराकै बास छ ।
कालिकास्थान नजिकै बस्छन्, छोरी र श्रीमती सँगै छन् । तीन छोरा आ–आफ्नै घरजम गरेर बसेका छन् । ‘देशविदेशका कार्यक्रममा गीत गाएर पाउने पारिश्रमिकबाटै घरखर्च चलेको छ,’ उनी भन्छन् ।
इन्जिनियरिङ पढाइ छाडेकोमा उनलाई कुनै पछुतो छैन । धनसम्पत्ति धेरै कमाउन नसके पनि जनताको माया आर्जन गर्न सकेकोमा भने उनी खुशी छन्, सन्तुष्ट छन् ।
‘जनताको मायाले नै यहाँसम्म आइपुगेको हुँ । मेरो सम्पत्ति भनेकै त्यही माया हो,’ उनी भन्छन्, ‘गरिब जनताको गीतमा नै खुसी र आनन्द मिल्छ ।’
उनले कुराकानीको बिट गीतबाटै यसरी मारे:
समयसँग सम्झौता होइन संघर्ष गर
आउँछन् हजार चुनौती स्वीकार गर सहर्ष
सुख र दुःखको द्वन्द्वले जीवनको बाटो खन्दछ
हजारौँ चोट सहेर पत्थर त्यो मूर्ति बन्दछ ।
प्रकाशित मिति: शनिबार, २० भदौ २०७७, ०८:००:००
ABC TV:
ABC BISHES BUTWAL 2075/11/06
Posted by ABC Television Nepal on Monday, February 18, 2019
विभिन्न सञ्चार माध्यमहरूले लिएका अन्तर्वार्ताहरू ।
माछालाइ रूख चढ्ने क्षमताका अाधारमा मुल्यांकन गर्न थालियाे भने उ जीवनभर नालायक ठहर्न सक्छ । – Pansing Thagunna
An interview by Avenues Television :
Bio-data :
Name: JEEVAN SHARMA
PROFESSION: Singer, lyricist, music composer . CURRENT POSITION: Editor in Ratolaltin
EDUCATION: MA in anthropology .
Creation: Songs: More than 500 published songs: “simali chhayama”,jharana ko chiso pani, panima khelne machhi timi, etc Musical dramas: “Thuli”, ” Puja”, “Nalapani dekhi kalapani samma” “Jawaf”.
International Musical performance: Japan, Korea, Beizing, Australia, Hong Kong, Oman, Dubai, Bahrain, Malaysia, Belgium,Denmark, Luxumberg, Portugal, Qatar, Sikkim, India etc.
AWARDS:
National talent award 2018 , Government of Nepal
People’s cultural national award 2017,People’ Culltural Federation
People’s cultural yoddha award 2017, NEPAL COMMUNIST PARTY.
Parijat Kala Award 2014. BY PARIJAT SMRITI CENTRE.
Iswari smriti- matribhumi Award2013.
Rasrtiya shrasta Award 2012, BY Pragatishil tatha Deshbhakta manch
Shukla literature award 2010,BY SUKLA SAHITYA SAMITI
Nagarik Award 2009 BY Civil Society for Social tramsformation
Hate-malo media award 2007, BY HATEMALO MEDIA SAMAJ.
Saskritik Award 2007, BY CULTURAL AWARNESS MOVEMENT.
International Certificate of appreciation:
FOENA NITE 2003: Far East overseas Nepalese association, Hong Kong.
Qatar cultural program 2007: Baglung Social Service DOHA- QATAR
Sagarmatha cultural program 2008: Rep of Korea.
Nepali Cultural program 2014: Nepali Samaj, UAE
Nepal ko lagi ek sanjha 2015: Nepalese welfare Society BAHRAIN.
Sikkim Nepal cultural festival 2016: PRESS CLUB OF SIKKIM
New year cultural Dhamaka 2017: Japan Ekata Samaj , Japan .
Hem–Sarita Musics award 2011, by Hem-Sarita Academy, USA
https://youtu.be/QekIAs91OOQ
https://www.youtube.com/watch?v=QekIAs91OOQ&feature=youtu.be
https://youtu.be/pCeLf1px30c
https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Sydney12ed.jpg
2.JB Tuhure
Singer, social activist and former member of historical constitutional assembly .His songs raised awareness to be emancipated from slavery and focused on equality , justice and freedom . He has sing so maney song for the people . Here are some visuals by JB Tuhure .
BIOGRAPHY: